Gewichtstoename in de overgang

70% van de vrouwen in de overgang ervaart gewichtstoename. De gewichtstoename verplaatst zich dan meer van de bovenbenen en heupen naar de buikstreek. Maar helaas… waar je vroeger met ‘minder eten en meer bewegen’ nog kon afvallen, lukt dat nu niet meer. Of misschien verlies je wel enkele kilo’s maar blijft dat buikvet hardnekkig aanwezig. Dit kan enorm frustrerend zijn! Zeker als je alle puntjes aangaande voeding en beweging toepast die voorheen wel leken te werken.

Dat je een paar kilo’s in gewicht bijkomt, is een veelvoorkomende en verklaarbare verandering in deze levensfase. Jouw metabolisme verandert namelijk. Maar indien dat veel meer is dan enkele kilo’s kan dit wijzen op een dieperliggende hormonale of metabole disbalans! Zeker omdat het vet dat je nu gaat winnen, vaak visceraal vet is. Vet dat dieper in jouw lichaam zit en onder de buikspieren rond jouw organen groeit

Het is dus niet het subcutane vet dat net onder de huid zit. Visceraal vet is veel gevaarlijker en kan tot meer problemen leiden zoals diabetes, hoge bloeddruk, hoge cholesterol en cardio-vasculaire aandoeningen.

Hormonale veranderingen

Door de link te begrijpen tussen hormonale veranderingen en gewichtstoename, kan het jou helpen om ook in deze periode van jouw leven een stabiel gewicht te behouden. Er zijn namelijk verschillende hormonale factoren die kunnen bijdragen tot gewichtstoename in deze fase.

• Daling in oestrogeen

Door de daling van oestrogeen is jouw lichaam moeilijker in staat om calorieën te verbranden. Met andere woorden: jouw metabolisme vertraagt. Oestrogeen staat immers niet enkel in voor reproductie maar heeft tal van andere functies; ook op vlak van metabolisme. En wanneer oestrogeen daalt in de perimenopauze, daalt dus ook deze functie.

• Verhoogd ratio oestrogeen

In de perimenopauze daalt progesteron eerst. Oestrogeen fluctueert eerst hevig en daalt pas daarna geleidelijk aan. Je zit dus op sommige momenten met een te veel aan oestrogeen tov progesteron. Dit noemen we ook wel oestrogeendominantie. Oestrogeendominantie is een hele moeilijke als het aankomt op gewicht. Want oestrogeen stimuleert vet maar vetcellen maken ook oestrogeen aan. Je komt dus in een vicieuze cirkel. Bij oestrogeendominantie zet het vet zich vooral vast rond de heupen, billen en bovenbenen..

Dus zowel te veel als te weinig oestrogeen kan een probleem vormen want oestrogeen heeft een regulerende functie naar vetweefsel in jouw lichaam.

• Daling in testosteron

Ook testosteron daalt in de perimenopauze. Niet zo drastisch als oestrogeen – omdat we er ook minder van aanmaken – maar toch kan dit impact hebben op jouw gewicht. Samen met oestrogeen, staat testosteron mee in voor het behoud van spiermassa en botdichtheid. Bij daling van testosteron en oestrogeen, is er dus een daling van spiermassa.

• Verhoogd ratio testosteron

Het omgekeerde kan ook: je hebt net een te veel aan testosteron in vergelijking met oestrogeen en progesteron. Dit zie je niet enkel in de perimenopauze maar ook bij vrouwen met PCOS. Je krijgt dan meer mannelijke kenmerken zoals haargroei op gezicht en kaaklijn, haarverlies op het hoofd, maar ook aanmaak in buikvet. Bovendien kan een hoog gehalte aan testosteron insuline stimuleren.

• Insuline

Oestrogeen heeft een positief effect op insuline waardoor we veel gevoeliger zijn voor insuline in onze jongere jaren. Met ouder worden en met een daling van oestrogeen, worden we ongevoeliger voor insuline. En als je weet dat insuline op haar beurt testosteron verhoogt, zie je dat we in een vicieuze cirkel aan het geraken zijn…

• Ghreline en leptine in relatie met insuline

Een te hoog gehalte aan insuline kan ook ons verzadigingshormoon leptine en ons hongerhormoon ghreline verstoren waardoor we ook vaak kunnen overeten, constant honger of geen verzadigd gevoel meer hebben na het eten.

• Cortisol

Wat vaak vergeten wordt, is dat stress of een te hoog aan cortisol ook tot gewichtstoename kan leiden. Cortisol heeft immers impact op onze metabolische hormonen en op insuline. Wanneer we stress ervaren, bevinden we ons immers op dat moment in een fight or flight situatie. Ons lichaam denkt energie nodig te hebben om te kunnen vluchten of te vechten. 

Het lijkt dus wel of jouw hormonen zich tegen je keren en het onhaalbaar wordt om gewicht te verliezen in de perimenopauze. Je komt terecht in een vicieuze cirkel die nog maar moeilijk te doorbreken lijkt.

Maar het is mogelijk; enkel met een andere aanpak dan je gewoon was! Het is immers niet langer belangrijk te focussen op jouw gewicht op de weegschaal (jou elke dag wegen leidt immers alleen maar tot meer stress!), maar meer te focussen op die hormonale veranderingen!

Wat kan je zelf doen?

Perimenopauzale symptomen zoals gewichtstoename zijn vaak niet enkel een gevolg van de natuurlijke verandering van progesteron, oestrogeen en testosteron in ons lichaam. Ook andere hormonen zoals insuline, cortisol en schildklierhormonen kunnen een hele impact hebben. En eenmaal 1 dominosteentje valt, vallen ook de andere steentjes. Het is dus belangrijk om een zo goed mogelijk evenwicht te krijgen in onze hormonen om de symptomen te verlichten.

Te vaak wordt er verwezen naar onze genen. Als onze moeder of grootmoeder veel last had van hoge cholesterol, hypertensie of gewichtstoename, dan vinden we het normaal dat wij er ook last van hebben. “Want het zit toch in onze genen?” Maar veel heeft te maken met levensstijl: jouw voeding en drank, de stress die je ondergaat, jouw slaapkwaliteit, jouw beweegpatroon, enzoverder.

Een gezonde levensstijl kan hormonen ondersteunen en in balans brengen.

• Jouw bloedsuikerspiegel in balans houden door gezonde voeding.
• Stressmanagement technieken toepassen om jouw cortisol in balans te houden helpt gewichtstoename te voorkomen. Bouw een gezonde relatie met voeding op.
• Slaap verjongt jouw lichaam en vernieuwt jouw cellen. Bovendien heeft slaap effect op jouw hormonen leptine en ghreline. Word je vaak wakker tussen 2 en 4u ’s nachts? Kijk dan eens naar jouw cortisol en insuline…
• Ondersteun jouw lever en darmen om jouw hormoonhuishouding te ondersteunen. Jouw lever en darmen hebben een belangrijke ontgiftende functie als het aankomt op het metaboliseren en elimineren van hormonen en kunnen zo hormonale balans stimuleren.

Inge

 

Disclaimer: Dit artikel is enkel bedoeld als informatie. Het is niet bedoeld te diagnosticeren, te genezen of te voorkomen – noch is het bedoeld als vervanging van professioneel advies van een dokter, gynaecoloog of andere arts of medisch opgeleide persoon.

 

 

Referenties:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5933580/ Metabolic syndrome: pathophysiology, management, and modulation by natural compounds
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4129661/ Metabolic Syndrome and Insulin Resistance: Underlying Causes and Modification by Exercise Training
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5569266/ Update on the effects of physical activity on insulin sensitivity in humans
https://www.frontiersin.org/journals/endocrinology/articles/10.3389/fendo.2019.00090/full Sex-Specific Associations of Testosterone With Metabolic Traits
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22281161/ Sex hormones, appetite and eating behaviour in women
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6354688/ Leptin resistance: underlying mechanisms and diagnosis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3767933/ Effects of Alcohol on the Endocrine System
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4377487/ The Impact of Sleep and Circadian Disturbance on Hormones and Metabolism