Schildklierproblemen in de overgang: hoe hormonen, stress en het immuunsysteem samenwerken

Schildklier, perimenopauze, menopauze

De perimenopauze en menopauze zijn periodes van grote hormonale veranderingen. Voor veel vrouwen leiden deze veranderingen tot klachten zoals vermoeidheid, gewichtstoename, koude-intolerantie en stemmingswisselingen. Vaak worden deze symptomen toegeschreven aan de overgang zelf, waardoor de rol van de schildklier te weinig aandacht krijgt.

Toch speelt de schildklier een cruciale rol in ons lichaam. Dit kleine orgaan stuurt tal van processen aan en staat in nauwe wisselwerking met geslachtshormonen, stresshormonen, insuline en het immuunsysteem.


Schildklier en geslachtshormonen

De schildklier produceert T4 en T3, hormonen die essentieel zijn voor energieproductie en metabolisme. In de overgang dalen de oestrogeen- en progesteronspiegels, wat invloed heeft op de werking van de schildklier.

Zelfs bij normale laboratoriumwaarden kan deze hormonale verschuiving de verhouding en omzetting van schildklierhormonen veranderen. Het probleem is dat bij standaard bloedtesten vaak alleen TSH (Thyroid Stimulating Hormone) wordt gemeten.

TSH is geen schildklierhormoon, maar een signaalhormoon uit de hersenen dat de schildklier aanstuurt. Een normale TSH betekent niet automatisch dat de schildklier optimaal functioneert; het zegt alleen iets over de communicatie tussen brein en schildklier. Vrij T4 en vrij T3 geven een vollediger beeld van de daadwerkelijke schildklieractiviteit.

Insuline en schildklier

Insuline reguleert glucose en energiebalans. In de overgang neemt insulineresistentie vaker toe, mede door de daling van oestrogeen.

Insulineresistentie kan leiden tot:

  • Gewichtstoename
  • Moeilijk afvallen
  • Vermoeidheid
  • Breinmist
  • Sterke cravings naar suiker of koolhydraten
  • Stemmingswisselingen / angstgevoelens / prikkelbaarheid
  • Opgeblazen gevoel / trage spijsvertering
  • Huid- of haarveranderingen (droogheid, doffer haar, haaruitval)
  • Menstruele verstoringen

Deze symptomen lijken sterk op die van hypothyreoïdie, waardoor de schildklier vaker over het hoofd gezien wordt. Toch kan het verbeteren van insulinegevoeligheid ook de schildklierfunctie ondersteunen en verbeteren.


Immuunsysteem en schildklier autoimmuniteit

Tijdens de overgang neemt het risico op auto-immuunziekten toe. Antistoffen tegen de schildklier (anti-TPO, anti-TG) kunnen leiden tot:

  • Hashimoto’s hypothyreoïdie: trage schildklier, vermoeidheid, droge huid, haaruitval
  • Graves’ hyperthyreoïdie: soms kortdurend overactieve schildklier, hartkloppingen, nervositeit

Het immuunsysteem kan dus direct de schildklierfunctie beïnvloeden, waardoor klachten niet altijd direct aan de schildklier zelf liggen.


Bloedonderzoek

Een nauwkeurig en uitgebreid bloedonderzoek is essentieel om te begrijpen waar de klachten vandaan komen. TSH alleen is vaak onvoldoende:

  • Vrij T4 en vrij T3 laten zien of de schildklier voldoende hormonen produceert en of de omzetting van T4 naar T3 goed verloopt.
  • De lever speelt hierbij een belangrijke rol. Een verstoorde leverfunctie of leverbelasting kan die omzetting verminderen.
  • Ook kan worden vastgesteld of er sprake is van auto-immuniteit, waardoor de klachten niet puur door een tekort aan schildklierhormonen komen.

Zo kan worden bepaald of het probleem in de schildklier zelf zit, in de omzetting, of dat het immuunsysteem de oorzaak is.

Hierdoor zijn niet enkel schildklierwaarden belangrijk, maar ook de lever en anti-stoffen bij een bloedonderzoek.


Praktische benadering

Medicatie:
Behandeling is vaak méér dan alleen medicatie. Je lichaam moet hormonen kunnen aanmaken, omzetten én goed gebruiken — en daar spelen vooral darmen, lever en voeding een grote rol in.

Belangrijk is eerst te weten waar het probleem juist ligt. Zo wordt levothyroxine (L-T4) als standaardtherapie vaak voorgeschreven. Maar wanneer jouw schildklierprobleem te wijten is aan auto-immuniteit of een verstoorde leverfunctie, ga je voorbij aan de werkelijke oorzaak.

Leefstijlinterventies:
Een gezonde levensstijl is belangrijk wanneer je schildklierproblemen hebt. Denk hierbij aan:

  • Ondersteuning van de lever
  • Ondersteuning van de darmen
  • Gezonde voeding: voldoende vezels, eiwitten en gezonde vetten
  • Het omkeren van mogelijke insulineresistentie
  • De juiste mineralen en vitamines om jouw schildklier te ondersteunen
  • Voldoende slaap
  • Het aanpakken van stress

Hormoontherapie:
Een aanvulling van bio-identieke oestrogeen en progesteron kan de schildklier ondersteunen. Let wel dat dit invloed kan hebben op de dosis van jouw medicatie. Praat erover met jouw arts.

 

Conclusie

 

Schildklierproblemen in de overgang zijn vaak het resultaat van een complex samenspel tussen dalende geslachtshormonen, stress, insuline en het immuunsysteem. Door een breed perspectief te hanteren — inclusief uitgebreid laboratoriumonderzoek en leefstijloptimalisatie — kunnen vrouwen klachten beter begrijpen en gericht aanpakken.

Medicatie kan nodig zijn, maar zonder aandacht voor darmen, lever, voeding en stress kan je schildklier nooit optimaal herstellen. Een holistische aanpak is dus geen “alternatief”, maar juist een essentieel onderdeel van een effectieve behandeling.

Veel succes!
Inge

Wil je meer weten over de functies en symptomen van de schildklier? Wil je ontdekken hoe jij je lichaam kan ondersteunen op een natuurlijke wijze? Wil je graag info rond welke bloedwaarden belangrijk zijn om te testen om een volledig beeld te krijgen? Boek gerust een consultatie in en we bekijken het samen.

Disclaimer: Dit artikel is enkel bedoeld als informatie. Het is niet bedoeld te diagnosticeren, te genezen of te voorkomen – noch is het bedoeld als vervanging van professioneel advies van een dokter, gynaecoloog of andere arts of medisch opgeleide persoon.

Referenties:

EMAS position statement: Thyroid disease and menopause – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38658290/

Environmental Factors Affecting Thyroid-Stimulating Hormone and Thyroid Hormone Levels – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34204586/

Endocrine aspects of metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease (MASLD): Beyond insulin resistance – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37730124/

Insulin resistance and thyroid disorders – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24549605/

Thyroid autoimmunity – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23164679/

Endocrine disruptors and thyroid autoimmunity – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32081544/

The role of micronutrients in thyroid dysfunction – https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7282437/

Role of iodine, selenium and other micronutrients in thyroid function and disorders – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19594417/

The microbiome in systemic autoimmune disease: mechanistic insights from recent studies – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30624285/

Thyroid function and postmenopause – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12724022/

Thyroid profile modifications during oral hormone replacement therapy in postmenopausal women – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9675564/